Dünya Basını Seçimleri Nasıl Değerlendirdi?

NEW YORK TIMES: “ERDOĞAN, SONUNDA CİDDİ YARA ALDI”

New York Times gazetesi 7 Haziran genel seçimini irdelediği haber analizinde, “Erdoğan, her ne kadar hem cumhurbaşkanı hem de ülkenin en dişli siyasetçisi olarak kalsa da, sonunda ciddi yara aldı” diye yazdı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘paçavra’ olarak nitelediği New York Times yazı işleri kurulu tarafından kaleme alınan haber analizinde, “Türk seçmenler Pazar günkü seçimde demokrasiye olan bağlılıklarını bir kez daha gösterdi. Seçmenlerin yüzde 86’sından fazlası oy kullandı. Bu oran 2012’de düzenlenen ABD seçimlerindeki katılım oranı yüzde 57’nin çok ötesindeydi. Türkler, açıkça giderek otoriterleşen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın daha fazla güç toplamasına izin vermeyeceğini açıkça belirtmiş oldu. Bunu da Erdoğan’ın partisinin mecliste çoğunluk sağlamasına engel olarak ve Kürt azınlığı temsil eden partiye ciddi oranda oy vererek yaptı” şeklinde kaydetti. “Bu, şu an koalisyon hükümeti kurulmasını sağlama göreviyle karşı karşıya olan Sayın Erdoğan için açık bir ders oldu. Seçimleri kendi hakkındaki bir referanduma çevirdi ve her ne kadar hem cumhurbaşkanı hem de ülkenin en dişli siyasetçisi olarak kalsa da, sonunda ciddi yara aldı” diyen ABD’li gazete, “Sayın Erdoğan’ın İslamcı partisi bir zamanlar, demokrasinin ve Müslüman nüfusun çoğunlukta olduğu bir ülkedeki dini azınlıkların haklarının savunucusu olarak farklı bir gelecek sunuyordu. NATO müttefiki Türkiye bir ara Avrupa Birliği üyeliği hedefi doğrultusunda bu özgürlükleri artırmak için önemli adımlar attı. Ancak Sayın Erdoğan yetkilerini sınırlama ya da karşı gelme girişimlerini bastırmak için demokrasi yolundan keskin bir dönüş yaptı. 2013’teki barışçıl gösterilere aşırı güç ile tepki verdi ve yolsuzluk skandalıyla karşılaştı. Bölgesel konuları kötü yönetti. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ı devirme takıntısı cihatçıların Türkiye üzerinden bu ülkeye geçerek IŞİD’e katılmasına izin vermesine yol açtı. ABD öncülüğündeki IŞİD karşıtı koalisyona askeri üslerini açmaması ve entegre savunma sistemlerini konuşlandırmayı reddetmesi Türkiye’nin NATO’ya olan bağlılığı konusunda da şüpheler doğurdu” ifadelerini kullandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Türk medyasına gözdağı verme konusunda çok uzun bir geçmişe sahip olduğunu fakat seçim kampanyasının son günlerinde, daha gözü dönmüş ve korkunç bir hale büründüğünü kaydeden New York Times, “Muhalif gazeteler hakkında yapay suç duyurularında bulundu, ilk kez açıkça bir eşcinsel adayı destekleyen Kürt yanlısı Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) teröristler ve homoseksüeller tarafından yönetildiğini ifade etti. Erdoğan, uzun süredir güçsüz siyasi muhalefetten faydalandı. Fakat bu kez HDP, Meclis’te temsil edilmek için gerekenin fazlasını, oyların yüzde 13’üyle 80 sandalye alarak ciddi bir muhalefet ortaya koydu. Parti, yalnızca laikler, kadınlar ve Erdoğan’dan mutsuz olan diğerleri için bir çıkış olmadı, aynı zamanda 30 yıldır devlete karşı kanlı bir isyan sürdüren Kürtlerin siyasal arenada öne çıkıp yeni ve önemli bir rol almasına olanak sağladı. Önümüzdeki haftalar, muhtemelen istikrarsız ve belirsiz geçecek ve koalisyon hükümeti kurulamazsa yeni seçimler gerekli olabilir. Bir koalisyon hükümeti kurulsa dahi büyük sorunlar yerinde duruyor: Durağan ekonomi, Türkiye sınırları içinde yaşayan 2 milyon Suriyeli mülteci, hemen ufuk ötesinde Suriye ve Irak’taki IŞİD ve onarılmaya ihtiyaç duyan Türkiyeli Kürtlerle olan sorunlu ilişki. Ülke uzun süreli bir kararsızlığı göze alamayabilir” değerlendirmeleriyle analizini noktaladı. GUARDIAN: “TÜRKİYE’NİN EN BÖLÜCÜ LİDERİ ERDOĞAN SEÇİMDE KÜÇÜK DÜŞÜRÜLDÜ” Guardian gazetesi, seçim sonuçlarının Erdoğan’ın durumuna yansımasıyla ilgili olarak, “Türkiye’nin en bölücü lideri Erdoğan seçimde küçük düşürüldü” yorumunda bulundu. “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sağır eden sessizliği kulağa başarısızlık gibi geliyor” ifadesini kullanan İngiliz gazetesi, “Türkiye’nin en bölücü lideri Erdoğan seçimde küçük düşürüldü Cumhurbaşkanı Erdoğan, son 10 yılın en kötü yenilgisini aldı. Sonuçlar seçmenlerin, iktidar partisinin yeni bir anayasa hazırlama Erdoğan’a daha fazla yetki verme girişimini reddettiğini gösteriyor” şeklinde kaydetti. FINANCIAL TIMES: “ERDOĞAN’IN TÜRKİYE’SİNDE KAZANAN HALKIN GÜCÜ OLDU” Financial Times gazetesi, seçimlere dikkat çektiği haberinde, “Erdoğan’ın Türkiye’sinde kazanan halkın gücü oldu” diye yazdı. Türkiye’de yapılan genel seçimler ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın mutlak güç sahibi olma çabasının önlendiğini ve bunun memnuniyetle karşılanması gerektiğini yazan İngiliz gazetesi, “Erdoğan’ın Türkiye’sinde kazanan halkın gücü oldu. Recep Tayyip Erdoğan’ın Türkiye’ye baskı rejimi dayatma girişimi ağır bir darbe aldı. Türkiye’de tarihi bir seçim yapıldı. Türkiye ekonomisi ise zaten bir süredir bocalıyor. Ak Parti de eskisi gibi reformcu bir hareket değil” dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı, ‘küçümsenmemesi gereken siyasi bir fenomen’ olarak da gören İngiliz gazetesi, “Ancak Erdoğan’ın artık, otoriter emellerinin ve inatçı liderliğinin seçmenlerce açıkça reddedildiğini anlaması gerekiyor. Bu arada, seçimin sonucu Türkiye’nin NATO ittifakındaki ve diğer dostlarının morallerini artırmalı. Sayın Erdoğan yıllardır Rusya lideri Vladimir Putin ile mukayese ediliyor. Putin ise tek adam yönetimi ile Rusya’nın bir gün demokratik bir ülke olabileceğine dair umutları yok etmiş bir kişi. Uzun süredir Türkiye’nin, trajik bir şekilde diktatörlüğe sürüklenen Rusya gibi olmasından korkuluyordu. Türk halkının gelecekleri için, Cumhurbaşkanlarının dikte ettirmeye çalıştığından çok farklı bir vizyonu olduğunu görmek, cesaret verici” sözleriyle analizini noktaladı. STUTTGARTER: “TÜRKİYE’NİN ERDOĞAN YÜZÜNDEN TÜRBÜLANSLI DÖNEMLERE GİRMESİ OLASI” Stuttgarter gazetesi, 7 Haziran seçimini Cumhurbaşkanı Erdoğan perspektifinden değerlendirdiği analizinde, “Erdoğan, en azından yaptığı ilk yazılı açıklamada, demokratik kazanımların korunması için siyasi partileri ‘sorumlu davranmaya’ ve ‘hassasiyete’ davet etmesi ümit vericidir. Ve bu sağduyunun devam etmesi ümit edilir. Aksi takdirde Türkiye türbülanslı dönemlere girebilir” yorumunda bulundu. Alman gazetesi, “Birçok şey Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın nasıl tavır alacağına bağlı. Seçim sonucu özellikle Cumhurbaşkanı açısından acı bir yenilgi. Ama şimdi Erdoğan’ın partilerüstü bir cumhurbaşkanı rolünü üstlenmesi gibi bir fırsat da önüne çıkmış bulunuyor. Bu anlamda Erdoğan’ın yıldızı parlayabilir. En azından yaptığı ilk yazılı açıklamada, demokratik kazanımların korunması için siyasi partileri ‘sorumlu davranmaya’ ve ‘hassasiyete’ davet etmesi ümit vericidir. Ve bu sağduyunun devam etmesi ümit edilir. Aksi takdirde Türkiye türbülanslı dönemlere girebilir” şeklinde kaydetti. MANNHEIMER MORGEN: “ERDOĞAN VE AKP, KENDİ ÇEVRELERİNİ FÜTURSUZCA KAYIRMA POLİTİKALARININ FATURASINI ALDILAR” Mannheimer Morgen gazetesi, Türkiye’deki seçimin demokrasinin zaferi olduğunu belirterek, “Erdoğan ve AKP, kendi çevrelerini fütursuzca kayırma politikalarının faturasını aldılar” dedi. Almanya’da yayınlanan Mannheimer Morgen, “Erdoğan ve partisi AKP’ye verilen ibret dersi demokrasinin zaferidir. Seçime yüksek katılım, Türklerin kaybedilecek neler olduğunun gayet bilincinde olduklarını da ortaya koyuyor. Erdoğan’ın seçim kampanyaları sırasında -anayasa uyarınca yasak olmasına rağmen- AKP lehine tavır alması, muhalefet partilerinin devlet medyasında haksızlığa uğramasına rağmen alınan bu sonuç dikkat çekicidir. Erdoğan ve AKP, kendi çevrelerini fütursuzca kayırma politikalarının faturasını aldılar. Özellikle Cumhurbaşkanı Erdoğan çılgınca başına buyrukluğuyla tuhaf bir biçimde halktan uzaklaştı” şeklinde kaydetti. SÜDDEUTSCHE: “KÜRTLER, TÜRKİYE’NİN TARİHİ BİR EŞĞİ ATLAMASINA YARDIMCI OLDULAR” Seçim sonucunu HDP’nin aldığı seçim başarısı açısından değerlendiren Süddeutsche gazetesi, “Kürtler, ulaştıkları seçim zaferiyle Türkiye’nin tarihî bir eşiği atlamasına yardımcı oldular” ifadelerini kullandı. Alman gazetesi, “Kürtler, ulaştıkları seçim zaferiyle Türkiye’nin tarihî bir eşiği atlamasına yardımcı oldular. Ve Kürtler Türkiye’nin Türkmenistan benzeri bir Orta Asya otokrasisine dönüşmesini engellediler. Şimdi ise Kürtlerin mecliste nasıl bir rol üstleneceklerine karar vermesi gerekiyor” dedi. FRANKENPOST: “HDP’NİN BİR NOKTADA YARATTIĞI DEĞİŞİM TÜRKİYE’DEKİ ÇÜRÜMÜŞ SİYASİ ATMOSFERE ŞİFA ETKİSİ YAPABİLİR” Frankenpost gazetesi, “HDP’nin bir noktada değişim yarattığı aşikar: HDP’nin meclise girmesiyle AKP, koalisyon hükümetleri oluşturma zorunda bırakılmış oldu. Bu, Türkiye’deki çürümüş siyasi atmosfere şifa etkisi yapabilir. Davutoğlu hükümeti oluştururken uzlaşma aramak zorunda kalacaktır” dedi. Alman gazetesi şöyle devam etti: “Farklı etnik kökenli seçmene sahip HDP’nin meclise girmesinin Türk demokrasisi için bir kilometre taşı olup olmayacağını zaman gösterecek. Bu parti Almanya’daki Yeşiller Partisi’nin bir Türkiye versiyonu olma özelliklerini taşıyor. İlk işaretler, HDP’nin sadece Kürtlere yönelik bir yandaş politikasına takılıp kalmayacağı yönünde. Bu partinin bir noktada değişim yarattığı aşikar: HDP’nin meclise girmesiyle AKP, koalisyon hükümetleri oluşturma zorunda bırakılmış oldu. Bu, Türkiye’deki çürümüş siyasi atmosfere şifa etkisi yapabilir. Davutoğlu hükümeti oluştururken uzlaşma aramak zorunda kalacaktır”. LIBERATION: “ERDOĞAN, BAŞKANLIK REJİMİ HAYALİNİN UZAKLAŞTIĞINI GÖRÜYOR” Liberation gazetesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başkanlık hayalinin uzaklaştığını gördüğünü belirttiği haberinde, “Bir belirsizlik dönemi de açılıyor” dedi. Fransız Liberation, “Cumhurbaşkanı Erdoğan partisi AKP’nin Pazar günü parlamento seçimlerindeki gerilemesinin ardından İslami muhafazakar Türk Cumhurbaşkanı, başkanlık rejimi hayalinin uzaklaştığını görüyor. Bir belirsizlik dönemi açılıyor” ifadelerini kullandı. LE MONDE: “ERDOĞAN’IN BAŞARISIZLIĞI İYİ HABER” Le Monde gazetesi de Erdoğan’ın başarısızlığının iyi haber olduğunu yazdı. Fransız Le Monde, ‘Erdoğan’ın başarısızlığı iyi haber’ başlıklı haberinde, “Türk seçmenleri büyük bir bilgelikle 7 Haziran Pazar günü, devlet başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın otokratik sapmasını durdurdu. Bu Türkiye için iyi haber ama Avrupa için de iyi haber. Seçim sonucu 75 milyon nüfuslu ülke için umut verici yarınlar olasılığına kapıyı açtı. Sonuç, her şeyden önce Sayın Erdoğan için kişisel bir başarısızlık” Gazete ayrıca Erdoğan’ın parlamenter seçimleri kendi geleceğine ilişkin bir referanduma dönüştürdüğünü de belirtti. EL PAIS: “SEÇİM SONUÇLARI ERDOĞAN İÇİN CİDDİ AKSİLİK” El Pais gazetesi ise seçim sonuçlarının Erdoğan için ciddi bir aksilik olduğunu yazdı. İspanya’da yayınlanan El Pais, “Kürt milliyetçiliğinin yükselişi Erdoğan’ın başkanlık hayalini bozdu. Seçimler ülkenin politikasında bir dönüm noktası oluşturdu. İktidar partisi salt çoğunluğu elde edemedi. Seçim sonuçları, başkanlık sistemini getirmek için gerekli oy sağlayamayan Cumhurbaşkanı Erdoğan için ciddi bir aksilik. Türkiye için kritik olan bu seçimler, ülkenin politikasında bir dönüm noktası oluşturuyor. Erdoğan’ın artan otoriterliğinin yarattığı kutuplaşma, toplumun laik ve dindar sektörlerini karşı karşıya getirdi. Aday olmamasına ve Cumhurbaşkanlığı’nın tarafsızlığına rağmen kampanyaya müdahale etmesi gerginliği artırmaya katkıda bulundu” dedi. FARS HABER AJANSI: “SEÇİM SONUÇLARI, ERDOĞAN’IN ANAYASAYI YENİDEN YAZMA HIRSINI SUYA BATIRDI” Fars Haber Ajansı, seçim sonuçlarının Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın anayasayı yeniden yazma hırsını suya batırdığını kaydetti. “Türkiye’nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, seçmenler, iktidar partisine 2002 ‘den bu yana ilk defa çoğunluk vermezken güç biriktirdiği 13 yılın en büyük aksiliğini yaşadı. Sonuçlar, Erdoğan’ın anayasayı yeniden yazma hırsını suya batırdı. AKP’nin oylarının yüzde 49’dan yüzde 41’e düşmesi ülkeyi büyük bir belirsizliğe sürükledi” diyen İranlı Fars Haber Ajansı, Türkiye’de yaşanan son dört genel seçimde ilk defa Erdoğan’a desteğinin azaldığına vurgu yaptığı haberinde, bir koalisyon oluşturulmaması durumunda yeni bir seçimin gündeme geleceğine de dikkat çekti. ALJAZEERA: “AK PARTİ KALELERDE ERİDİ” Aljazeera kanalı da “Ak Parti Kalelerde Eridi” dedi. Katar merkezli Aljazeera, “AK Parti’nin 2011 seçimlerinde yüzde 60 ve üzeri oy aldığı, partinin ‘kaleleri’ olarak nitelenen 26 il vardı. Kalelerin sayısı bu seçimle birlikte radikal bir şekilde düştü ve 4’e indi” şeklinde kaydetti.