ANKARA’NIN İKİ YÜZYILANA DAMGA VURMUŞ BİR TARİHİ YAPIT: ABİDİNPAŞA KÖŞKÜ

 

Köşkün yapılışı

Ankara’nın en önemli tarihi mekanlarından biri olan Abidinpaşa Köşkü, bugünkü Abidinpaşa semtinde Asker Alma Dairesinin hemen karşısındadır.

Köşkün yapılışı ile ilgili rivayet de hayli ilginç. Abidin Paşa 1886 yılında Ankara'ya Vali olarak atanır ve Ankara'ya geldiğinde kendisine köşk yaptırmak ister. Köşkü nereye yaptırması gerektiği konusunda bir süre kararsız kalan Abidin Paşa’nın yer tespiti için bulduğu çözüm son derece şaşırtıcı ve yaratıcıdır. Abidin paşa bir karara varabilmek için Ankara'nın en güzel yerlerini tek tek gezer ve buralardaki ağaçlara et astırır.

Rivayet bu ya; bu ünlü vali daha sonra buraları gezmeye geldiğinde sadece şu anda köşkün bulunduğu yerdeki etin bozulmadığını görür ve köşkü buraya, yani bugünkü Abidinpaşa semtine yaptırır.  

Böylece Ankara’nın tarihi abidelerinden biri olan Vali Konağı inşa edilmiş olur. Abidinpaşa semtinin adı da, bu ilginç hikayeli köşkten gelmektedir.

Abidin Paşa Köşkü ve Kurtuluş Savaşı

Abidinpaşa Köşkü’nün önemi yalnızca güzel bir bina olmasından ve ilginç bir öyküye sahip olmasından gelmez. Bu köşk aynı zamanda Kurtuluş Savaşı yıllarında da çok önemli bir rol üstlenir. 16 Mart 1920'de İngiliz kuvvetleri İstanbul'u işgal ettiğinde,  işgal kuvvetinin el koyduğu binalardan bir tanesi de İstanbul’daki Harp Okulu olur. İşte Ankara’nın bu tarihi abidesi, Kurtuluş Savaşı'nın en yakıcı günlerinde subay açığını kapatmak amacıyla M.Kemal ve arkadaşlarına Harp Okulu olarak da hizmet verir. O tarihte Abidinpaşa Köşkü'nün etrafına yerleştirilen barakalarda Harp Okulu, o zaman ki adıyla, Sınıf-ı Muhtelife Zabit Namzetleri Talimgâhı kurulur ve buradan mezun olan subaylar, Sakarya Meydan Muharebesi ve Başkomutanlık Zaferi'nde önemli kahramanlık destanlarına ve başarılara imza atarlar. Yani Abidinpaşa Köşkü’nün çağdaş cumhuriyetimizin kuruluşuna da bir emeği ve katkısı bulunmaktadır.

Köşkün bugünü

Çankaya Belediyesi’nin tasarrufunda bulunan ve şu an Ankaralılar Vakfı tarafından kullanılan Köşk, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından koruma kapsamına alınmış durumdadır. Köşk’ün içinde Atatürk için de özel bir köşe ayrılmış durumda. Köşkün içinde yer aldığı parkta Ankara'yı simgeleyen hayvan figürleri, köşkün içinde de Ankara yöresine ait giysi ve eşyalar sergilenmekte...

 

Abidin Paşa (1843 - 1906)

Osmanlı devlet adamı ve şairlerindendir. Arnavutluk ileri gelenlerinden Prevezeli Ahmed Dino Beyin oğludur. 24 Mart 1843 tarihinde bir Salı günü Preveze’de doğan Abidin Paşa, tahsilini tamamladıktan sonra, silahşörlük hizmetiyle saraya girdi. Bir süre sonra doğum yeri olan Preveze’de mutasarrıf muavinliği ve merkez kaymakamlığı yaptı. İzmir’deki vazifesinden sonra, Sofya mutasarrıflığı ve Bosna komiserliğinde bulundu. Bosna’dayken Devlet-i aliyyenin borçlanması, borsa muameleleri ve maliye hakkında yazdığı kitabını Maarif Nezaretinin izniyle bastırdı. 1877’de Rus Harbi sonunda Epir sınırı için Yanya’da toplanan olağanüstü komisyon başkanlığında, 1878’de de Diyarbekir, Elazığ ve Sivas illeri ıslahat işleri birinci komiserliği vazifelerinde bulundu. 1879’da Sivas ve Selanik illeri valiliklerine ve aynı sene vezirlik rütbesiyle Hariciye nazırlığına getirildi. Ayrıca Babıali’de çok önemli komisyonlarda bulunduğu gibi, emir üzerine mebusların halk tarafından birinci ve ikinci dereceden seçimine dair yapılacak tüzüğün taslağını hazırladı. Üç ay bu vazifede kaldıktan sonra, Mecidî nişanıyla Adana valiliğine tayin edildi.

Dört sene dokuz ay kaldığı bu vazifedeyken Abidin Paşa, Mesnevi-i Şerif’i tercüme ve şerh etti. 1885 senesinde Sivas valiliğine tayin edildiyse de bir sene sonra Ankara valiliğine getirildi. Abidinpaşa Köşkü’nü de bu yıllarda inşa ettirdi. Bugün Ankara’da bulunan Abidinpaşa Mahallesi’nin ismide buradan gelmektedir.

Sekiz sene kadar bu vazifede bulunan Abidin Paşa, 1894 senesinde Cezayir-i Bahrisefid (Akdeniz adaları) valiliklerine atandı.

1906 senesinde Yemen işlerini ıslahla ilgili komisyonda görevli iken, 1908 yılında İstanbul’da vefat etti. Kabri, Fatih Camii bahçesindedir.

Cumhuriyet döneminin ünlü şair ve yazarlarından Abidin Dino’nun dedesidir.